robert owen-mustafa aslan

Hukukçu Rona Aybay'ın 'Robert Owen, Sosyalizmin Öncülerinden' adlı yapıtın yeni basımı Alfa Yayınları arasında okura ulaştırıldı. Aybay Owen'in yaşamı, eylemi ve öğretisini veriyor yapıtında.

Tarihsel Koşullar

Rona Aybay 'Robert Owen'in yaşamını anlattığı yapıtının birinci bölümünde  tarihsel gelişmeleri vererek başlıyor. Tarihsel koşulların kişi yaşamını belirleyici özelliği üzerinde gözümüze çarpıyor. Bir kişinin hangi koşullarda yetiştiğini, ortaya çıktığını anlamak birçok şeyi de kazandırıyor okura.

Owen'in görüşleri arasında da koşulların ve insan yaşamını etkilediği  görüşü öne çıkıyor. Ona göre insan yaşadığı koşulların bir ürünü. Özellikle eğitim kişinin yetişmesinde eğitim görüşü öne çıkıyor.

Rona Aybay, Owen'in yaşamını anlatırken Endüstri Devrimi'nin hangi koşullarda gerçekleştiğini vermekle kalmıyor sonuçlarını da okurla paylaşıyor. İşçiler özellikle çocuk işçiler açısından, nüfustaki hızlı artış sonucu ortaya çıkan gelişmeleri veriyor.

Robert Owen ve işçiler

Rona Aybay yapıtının ikinci bölümünde ise Owen'in çocukluğundan başlayarak yaşamın ı aktarıyor. Okur ilk bölümdeki tarihsel gelişimin verilmesi sayesinde Robert Owen'in yaşamını ve görüşlerini daha iyi anlayabiliyor.

Kendisi de çıraklık yapmış olan Robert Owen işçiler özellikle de çocuk işçiler üzerinde duruyor. Lanark'taki fabrikaları yöneten Owen, çocukların özellikle beslenme konularındaki eksiklikleri dikkatini çekiyor. Owen'in yoksulların çocuklarının suç işlemesinin önlenmesi ve eğitimleri konusunda hazırladığı anayasada da çocukların yer aldığı görülüyor.

"Bütün çocuklar, doğumdan itibaren, doğdukları topluluğun özel ihtimamı altında bulundurulacak, fakat ana babaları çocuklarını her zaman görebileceklerdir. (madde XI). Bütün çocuklar aynı ailenin çocuklarıymış gibi eğitim göreceklerdir  (madde XII)." (s.199)

Rona Aybay'ın Robert Owen'in yaşamını, görüşlerini ve eylemlerini anlattığı yapıtı bir boşluğu dolduruyor. Aybay'ı böylesi bir yapıt kazandırdığı, yayınevini de kitabın yeni basımını yaptığı  için kutlamak gerekiyor.

--------------------------------------

Rona Aybay, Robert Owen, I. Basım:Alfa Yayınları, İstanbul, Eylül-2012