SAMARAKİS VE YANLIŞ

 

Andonis Samarakis (1919-2003) Yunan Edebiyatı’nın önemli adlarından birisidir. Yanlış adlı romanının ise onun edebiyat yaşamında önemli bir yeri vardır. Atina doğumlu yazar, hukuk eğitimi aldıktan sonra Çalışma Bakanlığı’nda çalışarak buradan emekli oldu.

 

 

GERİYE GİDİŞLER

Yazar romanda zaman zaman gerilere giderek yaşanılanların öncesini veriyor. Yaşananların nedenini öncesini açıklanarak yapıyor. Bir yapbozun parçalarını buluyormuşsunuz gibi romandaki olayları yerli yerine koymamıza yardımcı oluyor, bu geriye gidişler. Önceki bölümlerde olanların anlaşılmasına yardımcı olan açıklamalar niteliğini taşıyor.

Anlatım tekniği sayesinde, yazar okurdaki merak duygusunu canlı tutmayı bilmiştir. Bu açıdan bakıldığında merak öğesini ustalıkla tırmandıran yazar gerilimin dozunu da yer yer artırarak polisiye romanlarda görülen havanın hakim olmasını sağlamıştır, Yanlış’a.

 

GİZLİ SERVİS

Samarakis’in Yanlış adlı romanı Gizli Servis’i, ajanların dünyasını anlatıyor. Gizli Servisler’in yaşamımıza ne oranda yön verdiğini bu romanı okuduktan sonra daha iyi anlayacağımızı sanıyorum.

Yanlış, toplumların nasıl yönlendirildiğini anlamamız açısından dikkat çekici bir romandır. Romanda anlatılan Gizli Servis elemanları yaptıkları plan sayesinde sanki yaşananlar doğalmış gibi gösteriyorlar tutukluya. Planın özü iyi polis kötü polis oyunudur. Bu sayede tıpkı sıcaklık değişimleriyle patlayan bir su borusu gibi örgüt üyesi tutukluyu da konuşturacaklarını sanıyorlardı. Planın bir numaralı düşmanı gösterişli hareketlerdi. Planın dayanak noktalarından birisi, “Birşeyler olması için hiçbirşey olmamalı” ilkesidir.

“…Sıcak, soğuk, sıcak soğuk! Bu boru sonunda çatlayacak! Plan, ‘Cafe Spor’daki adama su borusu deneyini uygulamayı amaçlıyor.Deneyimizdeki su borusu adamın kendisi. Onu aşırı ısıtıp birden donduruyoruz ve borumuzun sonunda çatlayacağından yüzde yüz eminiz.” (s.106)

 

Toplumların yönlendirilip, yönetildiğini romanın açıkça imlediği şey. İnsanlar yaşananları normalmiş gibi görüyor, tıpkı romandaki kahramanımıza yaşatıldığı gibi.  Bu konuda daha başka genellemeler yapmamız olanaklıdır. Örneğin yerel, ulusal ya da uluslararası Gizli Servis konusunu enine boyuna düşünebiliriz.

“Her şey iyiden de öte mükemmel gelişti. Son derece karmaşık ayrıntıları dikkate alan Plan bir kronometre dakikliğiyle yürütülmüştü.  Şimdi de tek yapılacak şey sonucu beklemekti. Zaman ayarlı bir bomba yerleştirmişler ve mutlaka patlayacağına inanıyorlardı.”         (s.167)

 

 

İNSAN

Romanın son bölümlerinde Gizli Servis elemanıyla tutuklu arasında bir yakınlık oluşur. Aslında yapay olarak bunu kurmaya çalışır ajan. Son bölümlerde bu içten bağ gerçekten kurulur. Kaçmaya çalışan tutukluyu vurmaya kalkan arkadaşını sağ elinden vurur. Ama adam çatıdan avluya doğru uçmasına da engel olamaz.

Andonis Samarakis’in burada üzerinde durmak istediği insani olanın önemliliğidir. Bir Gizli Servis elemanı da olsa insan insandır. İnsani olanın onu etkilememesi olanaksızdır.

“…onu teslim edemezdim, kendi itirafı onu teslim etmeme engel oluyordu, onu itiraf etmeye ben zorlamıştım, benim de duygularım varmış gibi davranarak, dostuymuşum, dürüst bir insanmışım gibi davranarak, yüzüme insan maskesi takarak, insan rolü oynayarak, (…) insancıl duygular taşımaya devam ettiğimi anlıyordum, hayır, onu teslim edemezdim,” (s.201)

 

Andonis Samarakis insanların, toplumların nasıl bir elden yönlendirilip yönetildiğini Yanlış adlı romanda güzel bir örnekle vermiştir.

 

*Andonis Samarakis, Yanlış (roman), Çeviren:Ari Çokona, İletişim Yayınları, İstanbul

http//yazarmustafaaslang.tr.gg