ALKIŞLARLA LAMİA
Artemis Yayınları ‘Moskof Cariye Hürrem Sultan’ romanından sonra Demet Altınyeleklioğlu’nun ‘Alkışlarla Lamia’ adlı romanını okuyucuya sundu. Yaşama gözlerini Ohri’de açan oradan Üsküp’e gelen ardından da İstanbul’da yoksulluk ve şöhretin doruklarında gezindikten sonra sonlanan bir sanatçının yaşamını anlatıyor, ‘Alkışlarla Lamia’.
Kadınlar
‘Alkışlarla Lamia,’ Altınyelekliğlu’nun kadın sorunlarına da değinen romanı. Kahramanın kadın olması zaten yapıtın ağır bastığı yönü göstermeye yetiyor. Çalışan kadınların karşı karşıya kaldıkları taciz ve tecavüz olayları birçok film ve romanda yer aldı. Ancak birçoğundan farklı olarak Altıyeleklioğlu farklı bir tip yaratmış. İşverenin gücü karşısında gevşeyen birisi değildir, Lamia. Tecavüze kalkışan işverene karşı koyar ve adama gereken dersi verir.
‘Alkışlarla Lamia’da teslim olmayan, direnen kadın tipiyle karşılaşıyoruz. Edebiyatımızda sıkça rastlanmaz bunlara. Daha çok mağdur olan, ama bir şekilde canına kıyan/kıyman ya da başka kaçış yolları arayan tipleri görürüz. Fakir Baykurt’un ‘Tırpan’ adlı romanındaki kahramanını direnmeyi seçen tiplerden biri olarak anmak gerekir diye düşünüyorum.
Kadınların maruz kaldıkları her türlü şiddeti veriyor, roman. Aile içi şiddette kadınların canına tak eden durumlara yer veren romanda, eşinin dayağına karşılık onu öldürerek karşılık verir, bu kadınlardan birisi.
İstanbul ve değişim
Yapıt, İstanbul’un dünden yakın zamana kadar değişik görünümlerini sunuyor. Göz alıcı görünümlerin yanında kentteki değişimleri de duyumsatıyor.
Beyoğlu-İstiklal Caddesi’nin trafiğe açık olduğu günleri, Şehzadebaşı, Kumkapı, Kadırga’nın ailelerin cıvıldaştığı yılları anımsayıp bugünle karşılaştırmak açısından dikkat çekicidir.
“Pencerelerden Kız Kulesi, Üsküdar’ın ışıkları görünüyordu. Bir vapur gidiyordu Haydarpaşa’ya doğru, suya vuran aksini de peşi sıra sürükleyerek. Selimiye Kışlası’nın sarı duvarlarıyla Haydarpaşa Garı’nın kulaları gecenin karanlığında belli, belirsiz seçiliyordu.” (s.400)
Sanat
Roman okura edebiyat, müzik, sinema ve tiyatroya ilişkin kimi terimler ve yapıtlarla ilgili bilgiler sunuyor. Kral Lear, Cyrano de Bergerac tiyatro; Atilla İlhan, Suat Derviş, Ümit Yaşar Oğuzcan, Cengiz Aytmatov, Victor Hugo edebiyat ; Türkan Şoray, Bedia Muvahhit, Marlen Dietrich sinema; Johann Strauss… müzik alanında sayabileceklerimizden birkaçı.
Nereden nereye
‘Alkışlarla Lamia’ ülkemizin nereden nereye geldiğini siyasal gelişmeler açısından da gösteren bir yapıt.
Tek Parti ve DP iktidarından 27 Mayıs İhtilali’ne, sağ sol çatışmalarının yaşandığı yakın zamana kadar gelen zaman dilimini kapsayan roman geriye doğru Mustafa Kemal’in sağlığının bozulduğu yılların öncesine kadar inmektedir.
“…Bazıları dua etti içinden Gazi’nin iyileşmesi için. Kimileri de yattığı oda hangisi acaba diye fısıldaştı yanındakilerle.” (s.376)
II. Paylaşım Savaşı
Yapıt,II. Paylaşım Savaşı yıllarını en canlı biçimde veriyor. Bu yıllarda Alman ordusunun Trakya sınırına kadar dayandığı belirtiliyor. Açlık, yoksulluk, karaborsa ve kıtlık memleketi ahtapot gibi kollarıyla sarmıştır. 1940 yılında çıkartılan yasa ile gayri müslim vatandaşlarımızın bir takım kamplara gönderildiği belirtilmektedir, Demet Altınyeleklioğlu’nun romanında.
“…Savaş yılları. Hiçbir şey yok. Her şey karaborsa. Ekmek bile karneyle. Nüfus kağıtlarına damga vururlardı…Ekmek yok. Şeker yok. Gaz yok, kömür yok. Tuz yok.” (s.431)
Demet Altınyeleklioğlu’nun ‘Alkışlarla Lamia’ adlı romanı bir sanatçının gösterişli dünyasının tozlarını silkelemekle kalmıyor, sanat -siyasal iktidar ilişkisi yanında alkol bağımlılığı konularına da değinen, sade dil ve anlatımı sayesinde rahat okunan bir roman.
Demet Altınyeleklioğlu, Alkışlarla Lamia, 1-3 Basım:Mart 2010, Artemis Yayınları-İstanbul
http://yazarmustafaaslang.tr.gg
