AÇIK PENCERE

 

Açık Pencere, Melih Cevdet Anday’ın Everest Yayınlarınca Toplu Yazılar 1 adıyla yayımlanan yapıtın birinci bölümünde edebiyat sanat konularını bir araya getirilen yazılar, ikinci bölümde ise; anı ve konuşmalar yer almaktadır.

 

Açık Pencere’de Anday’ın sanat edebiyat alanında kimileyin belli bir konuda yazdığı, kimi zamanda yazılan bir yazıya verdiği yanıtlardan oluşuyor.

 

Yanıtlar

 

Anday’ın Açık Pencere’de yanıt niteliği taşıyan epeyce yazısı var. Bunların çoğunluğu da dil konusunda. Bu kimileyin bir sözcükle ilgili olurken kimileyin de Türkçeleşme çalışmalarıyla ilgili görüşlerini içermektedir. Bunlar arasında Şevket Rado, Nurullah Ataç, Suut Kemal Yetkin ve Cevdet Kudret’e verdiği yanıtlar dikkati çekmektedir.

 

Cevdet Kudret’e yanıt verdiği dil konusundaki yazılarının sayısı kitap için de dikkat çekici sayıdadır. Yanıtladığı Kudret’le Ziya Gökalp arasında benzer ve ayrı yönlerini ortaya koyuyor. Özleştirme karşıtı olduğunu ileri sürüyor, Cevdet Kudret’in.

 

“Cevdet Kudret özleştirmecileri yenmek için iyice düşünmüş, çalışmış gerekli sözcükleri toplamış, hani karşındakini gık dedirtmeyecek bir duruma sokmak için elinden geleni yapmış.” (s.s, 190-191)

 

Kök

 

Türklerin, birincisi İslam’ı kabulünden sonra, ikincisi ise Cumhuriyet’le birlikte iki kez dil devrimi yaptıklarını belirten Anday dil konusundaki tartışmalarda kök üzerinde durmaktadır. Dilimizin doğru bir yola girmesi için sözcüklerin kökleri bilinmelidir. Bu, onun için özleştirme kadar önemlidir. İstediğiniz kadar yabancı sözcüklerin yerine yenilerini koyun sözcüğün kökü bilinmedikten sonra hiçbir yol alınamayacağı inancındadır.

 

Yazarlar geçidi

 

Melih Cevdet Anday’ın Açık Pencere adlı yapıtında yazarlarımı ve yapıtlarına ilişkin özgün görüşler de yer almaktadır. Birinci Yeni’nin üç kişisinden birisi olan Melih Cevdet’in Orhan Veli ve Oktay Rifat’a ilişkin yazılarıyla karşılaşıyoruz, yapıtta. Söz dönüp dolaşıp yeni şiire geliyor. Bu anılarına kadar uzanan bir çizgide okura sunuluyor.

 

Namık Kemal’den Mehmet Akif’e, Abdülhak Hamit’ten Mahmut Makal’a, Nazım Hikmet’ten Cemal Süreya’ya,  Orhan Kemal’den Haldun Taner’e kadar uzanıyor, bu. İkinci bölümde söyleşisini de okuduğumuz Orhan Kemal’de şive taklidi ile ilgili birden fazla yazısı var. Aynı konuya burada da değiniliyor.

 

 Anı ve konuşmalar

 

Açık Pencere’nin ikinci bölümünde Anday’ın anı ve sanatçılarla yaptığı konuşmalar yer almaktadır.

Anılarında döneme ilişkin edebiyat konusundaki gözlemleri ilgiyle okuyoruz.

Konuşma yaptığı kişiler şunlar: Ercüment Behzat, Bekir Sıtkı Kunt, Haldun Taner, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Orhan Kemal.

 

Anday’ın toplu yazılarının birinci kitabı olan Açık Pencere edebiyat dünyamızın dünden bugüne nabzını tutmak isteyenlerin elinden bırakamayacakları yapıtlar arasına eklenecektir, elbette yazarın öteki yapıtlarını bu kapsamın dışın da tutmadan.

 

*Melih Cevdet Anday, Açık Pencere, I.Basım: Kasım 2008,  Everest Yayınları-İstanbul