DİVAN ŞİİRİNDE AHENK UNSURLARI

Muhsin Macit’in ‘Divan Şiirinde Ahenk Unsurları’  adlı yapıtı Kapı Yayınları arasında okura ulaştırıldı.

“Başlangıçta söz tekrarlarına ve santlarına daha fazla yer vererek şiirde ahengi sağlayan divan şairlerinin daha sonraki dönemlerde ses tekrarlarına itibar ettikleri görülür. Şeyhi, Ahmed paşa ve Necati’nin söz tekrarlarına ve sanatlarına düşkünlükleri Beki ve Nef’i de yerini…” (s.98)

Muhsin Macit’in ‘Divan Şiirinde Ahenk Unsurları’ adlı yapıtında yer alan kimi konu başlıkları şöyler sıralanıyor:Divan şiirinde ahengi sağlayan unsurlar, Umumi Ahenk,  Taklidi Ahenk, irsal-i Mesel,bedii sanatlar iktibas, Necati Beğ,  Riyazi, Sehi Beğ, Heşt-Behişt, Aşık Çelebi,  Nesimi, Kadı Burhaneddin, Ahmed Paşa Divanı, mukattat, Divan şairleri cinas sanatını çok kullanırlar mı? Divan şairleri en çok cinaslı kafiyeyi nerede kullanırlar? Söz varlığıyla ilgili unsurlar, Söz Tekrarları,  Cinas,  İştikak, kalb, aks, iade, tarsi,  “Sanayiden tacnis sanatını kullanıyor” denilen kimdir? İştikak’ın sözlük anlamı nedir?Birli söz tekrarları, Söz tekrarlarının tasnifi, Tekrarlanan kelimenin birinci mısraın ilk kelimesi olmasına göre tasnif, Necati, Necati Divanı, Yek-ahenk nedir? Şeyh Galip, ruz u şeb,  Nef’i, Şeyh Galip, Ritim ve yapıtta ek olarak gazellerde kullanılan redifler de verilen konular arasında yer alıyor. İkilemeler, Nesimi, İkili  söz tekrarları,  Düz söz tekrarları, Üçlü söz tekrarları, Dörtlü, söz tekrarları, Beşli söz tekrarları, Ses tekrarları, Paralellizm,  Beyitte veya gazelde paralellizm, Tam ve yarım paralellizm, Ortak sözlü ve ortak sözsüz paralellizm, Düz ve aksi paralellizm,  Armoni, Ritim,  Vezin, Kafiye ve redif, ek olarak gazellerde kullanılan redifler veriliyor.

“Redif, şiirde ses ve anlamın odak noktasıdır. Böyle bir odak noktası şiirin kendi içinde varlık bütünlüğünü sağlar.” (s.91)

Muhsin Macit’in ‘Divan Şiirinde Ahenk Unsurları’ adlı yapıtında divan şiirinde ses ve söz konularına açıklık getiriyor. Yapıt edebiyat eğitimi alan öğrencilerin yanında şiir ve edebiyatla uğraşanların da edinmesi gerekiyor, bence.

Mustafa ASLAN

————————–

Divan Şiirinde Ahenk Unsurları, Muhsin Macit, 3. Basım:Kapı Yayınları, İstanbul, Şubat 2016