PANOS KARNEZİS VE SAVAŞ KARŞITLIĞI

 

Komşu ülke Yunanistan’dan bir yazar Panos Karnezis’in yapıtı Günahlar Labirenti bizi yakından ilgilendiren bir yapıt. Çünkü Kurtuluş Savaşımızın karşı cephesini anlatan bir yapıt bu.

Panos Karnezis’in yazar olarak bu yapıtında aldığı tavır çok önemlidir, iki ülke halkları arasında barışı sağlamak için.Savaş kışkırtıcılığı yapmamaktadır, Günahlar Labirenti’nde. Bu tür yapıtların Ege’nin iki yakasında çoğalması geleceğin mutlu günlerinin oluşmasına büyük katkı sağlayacaktır.

 

İŞGAL

Panos Karnezis, Yunan ordusundaki kişileri idealize etmeden anlatmış. Tümen komutanını mitoloji ve morfin düşkünü olarak okurun karşısına çıkarması hamasetten uzak bir tavrı taşındığını göstermektedir. Mitoloji neyse de komutanın morfin bağımlısı olarak gösterilmesi anlamlıdır. Mitolojiye olan tutkunluğu ve uyuşturucu kullanması bu asker için bir kaçıştır, bana göre.

Savaş beraberinde ayrılıkları getirir. Gittiğiniz yerde ölmeniz söz konusu olduğu gibi geride bıkılan eş ya da çocuklarının durumlarının ne olacağı belli değildir. Günahlar Labirenti’nde de Tümen Komutanı’nın eşi ölür ama göremez. Yastık arkadaşının ölüsünü bile göremez.

“Son olarak kızının o korkunç haberi verdiği mektubunu buldu ve karısının zatürreden öldüğü günün tarihini kontrol etti. Ertesi gün bir yıl olacaktı; anma merasimini ayarlaması gerekiyordu.” (s.18)

 

 

Yapıtta yer alan komünist iki asker açıkça savaşa karşı tavır almıştır. Hatta bir tanesi savaş karşıtı bildiriler hazırlamaktadır. Hazırladığı bu bilgileri gizlice herkesin görebileceği yerlere bırakmaktadır. Hatta bunlardan birisi aldığı madalyaları savaşı kınamak için geri vermeyi düşünmektedir.

Yazar, Yunan ordusunun Anadolu’yu işgal ettiğini açıkça yazmaktadır.

 

 

KARDEŞLİK

Seçtiği kahramanlar savaş karşıtlığı açısından da önemlidir. Fransız bir fahişe, Mısırlı kambur bir adam, Ermeni aile, Müslümanlar (yazar kasabadakileri Türk yerine Müslüman demeyi yeğlemiş. y.n.) ve Yunanlı askerler. Bunların uyum içerisinde yaşadığını göstermesi halklar arasında bir sorun olmadığını savunduğunun kanıtıdır.

Yazarın Ermeni bakkalın hiçbir zarara uğramadan kasabasında kalmasını yazması bir başka açıdan da dikkate değer. Burada halk düşmanlıktan uzak yaşamaktadır.

Din adamı Türklerle ilgili bilgi aktarır. Türklerin atası olarak Moğolları imler. Bunlar kulaktan dolma ve maksatlıdır. Ancak, hırsızlık yapan, dinle bilim arasında gidip gelen bir din adamının söylediklerinin doğru olmadığı Karnezis tarafından açıklanır.

 

 

EMPERYALİST OYUN

Yazarın yapıtın ana eksenine yakın bir yere yerleştirdiği iki komünist asker sayesinde açıkça emperyalizm eleştirisi yapmıştır. Yapıtın bütünlüğü içerisinde Yunanlıların Anadolu’ya emperyalistlerin istekleri doğrultusunda sürüldüğü düşüncesini görmekteyiz.

Yapıttaki kahramanlardan bir Binbaşı “emperyalist politikayı başlatanları” protesto etmek için dönüşte madalyaları geri vermek kararlılığındadır. Bu binbaşı, “Madalyaların tümü, bu savaşı başlatan emperyalist politikayı başlatanları protesto etmek için geri verilmeli.” (s.64) diye düşünmektedir.

 

Karnezis’i Türk okuru özellikle okumalıdır. Ege’nin iki yakasındaki kardeş iki halk arasındaki düşmanlık duygularını kıracak yapıtlara çok gereksinimimiz vardır.

 

 

 

Panos Karnezis, Günahlar Labirenti, Literatüre Yayınları, İstanbul