PİRİ REİS’İN İZİNDE BATIK

 

Meva A. Önyurt’un “Piri Reis’in İzinde Batık” adlı yapıt, çok merak edilen, ama yeni nesillerce çok az bilinen bir kişi üzerinden dünden bugüne uzanan tarihsel bir köprü kurmuş.

 

Yazar-kahraman(lar)-anlatıcı

 

Yazar-kahraman(lar)-anlatıcı arasında benzeşmeler vardır. Bu benzerlikler iki kahraman arasında olduğu kadar yazar-kahraman(lar) ve anlatıcı arasında benzerlikler vardır. Yazar ve anlatıcının aynı kişiler olduğunu hemen belirtmekte bir sakınca görmüyorum. Ayrıca Piri Reis’in akrabası Elif ve divitkar Ziya kılığındaki Afife arasında fiziksel benzerlikler görüyoruz. Çünkü ikisinin de genç olmak gibi ortak özellikleri vardır. Ayrıca her ikisi der Piri Reis’e karşı içlerinde bir hayranlık duymaktadırlar.

 

Piri Reis’in idamı masonlar ve Tapınak Şövalyeleri

 

Meva A. Önyurt’un “Piri Reis’in İzinde Batık” adlı yapıtının değindiği konulardan birisi de I. Haçlı Seferi sonrası Osmanlı Batı ilişkileri ağı içerisinde Tapınak Şövalyeleri. Tapınak Şövalyeleri Haçlı Seferleri’nin başarısızlıkla sonuçlanması üzerine yeni planlar yapmaya başlar, Osmanlı ile ilgili.

 

Yapıt Piri Reis’in Kanuni Sultan Süleyman tarafından idamını Tapınak şövalyelerine yani masonlarla da ilişkilendirilmektedir. Romanın ilk bölümünde Piri Reis,  Hürmüz Kalesi’nde (İran) tutukludur. Kahramanın ağzından zindanda bulunma nedeni olarak Mısır Valisi Kubat Paşa’nın raporunu ve Tapınak Şövalyeleri’ni gösterir. Piri Reis’in ölümüne yol açan gelişmeleri sağlayan Tapınak Şövalyeleri içindeki masonlardır. Hatta bunlar içinde Ermeni olan ama para için Ermenileri bile gözü kırpmadan yok edenler de vardır. Ancak Tapınak Şövalyleri’nin sadece bunlardan birinden oluştuğu söylenemez.

 

Kitab-ı Bahriye

 

Kitab-ı Bahriye yapıtın an izleğidir. Yazar ve anlatıcı ile kimi ortak özellikler taşıyan kahramanımız Elif de, doktora çalışması olarak Piri Reis’in Kitab-ı Bahriye’sini seçer. Yapıtın ilerleyen bölümlerinde geriye dönüşlerle Piri Reis’in yaşamından bölümler okuduğumuz sayfalarla birlikte günümüz gözüyle kimi değerlendirmeler de yapılır, ileri geri gidiş gelişler sayesinde.

 

Yapıt, Kitab-ı Bahriye’deki gizleri ve “Kutsal Lahit”i açıklamaya çalışır. Çeşitli inançlarca da kutsal sayılacak bilgilerin peşinde epeyce insan vardır. Filistinlilerin yurt yuva tutmamalarını da bu bilgileri ele geçirmeye bağlar.

 

 

 

 

 

Filistin

 

 

“Kutsal Lahit,” Yavuz Sultan Selim’in kutsal emanetleri bir araya toplama çerçevesinde Piri Reis’ten bulunup getirilmesi isteniyor, romanda. Yazar bunu büyük denizcilerimizden Piri Reis’in ağzından aktarıyor. Ama bu emanet kötü amaçlar için kullanılmaya da uygundur. Bunun için herkesin eline geçmemelidir.

 

 

“Kutsal Lahit” ve Filistin arasında ilişkiler kuruluyor, romanda. Yapıtta, Musa’nın ölümünden sonra topraklarından sürülen Yahudilerin bu sandığı Filistin’de yitirdiklerini yazıyor. Sandığı alan Filistinlilerin iflah olmazlar. Sandığı çölün ortasına bıraktıkları ve İsrailoğullarını almaları için çağırdıkları belirtildikten sonra kitle imha silahı olduğunu savlayanlar olduğu belirtilmektedir. Ayrıca yukarıda söz ettiğim gibi, Filistinlilerin yurt yuva tutmamalarının nedenleri arasında bu bilgileri ele geçirmelerini de gösterir.

 

Kitapta, sözü edilen Peder Alfonso de Guera’nın Seyahatnamesi’nde ise kutsal sandığın Filistin’de olduğunu işaret eder. Bunu da dünyanın en tatlı suyunun bulunduğu derin bir gölü adres olarak gösterir.

 

“… Sandığı koruyan Kerubimler onu dünyanın en tatlı suyu olan derin bir göle gömdüler. Bu göl Filistin’de. Ben oraya kaderimi bulmaya gidiyorum.”(s.279)

 

 

Hurufiler

 

Yapıtta inanç sömürücülerine de yer verilmiş. Hurufi tarikatını yeniden canlandırarak çıkar sağlamaya çalışan birisi olarak karşımıza çıkardığı kahramanı   Şeyh Fadlullah ‘dır. Adı yüzyıllar öncesindeki Hurufi lideriyle birebir çakışmaktadır. İyi eğitim görmüş olmasına karşın okuma yazma bilmiyor görünmek işine gelmektedir. Çünkü sıradan insanları tansıkları olduğuna inandırmak istemektedir. “Kutsal Lahit”i ele geçirip Mehdilik iddasında bulunmayı düşlemektedir. Onun korkusu ise Tapınak Şövalyeleri ve masonların lahit Sandığı kendinden önce bulmalarıdır.

 

“Şeyh Fadlullah’ın amacı ise yüzyıllar öncesinin Hurufi lideri Fadlullah-ı Hurufi’nin sapkın tarikatını tekrar canlandırıp kendine yandaşlar bulmaktı.” (s.142)

 

 

Meva A. Önyurt’un “Piri Reis’in İzinde Batık” adlı romanı günümüz gözüyle geçmişi değerlendirmeye koşut olarak da okuru olayların yaşandığı yıllara götürerek karşılaştırma olanağı sunan bir roman.  “Piri Reis’in İzinde Batık” tarihi roman olmakla birlikte uzantıları günümüze uzanan sorunları da içinde barındıran bir yapıt.

-----------------------------------------------------------------------------------

Meva A. Önyurt, Piri Reis’in İzinde Batık, I. Basım: Kasım 2009, Kapı Yayınları -İstanbul

 

http://yazarmustafaaslang.tr.gg

 

 

http://yazarmustafaaslang.tr.gg

MUSTAFA ASLAN

Mustafa Aslan was born Kilis in 1965, Türkiye.

 

He has studied French Language and Literature at the University Cumhuriyet.

He has been awarded literary prizes by the Radio İstanbul and magazin Ses (Voice).

 

He now lives in İstanbul …   where he works as    an writer.

All his works have been puplished by Bengül Editions.

 

He has puplished thirty books for children.