Türkiye'de Ordu Ve Siyaset
William Hale'nin ordu siyaset ilişkisini irdelediği 'Türkiye'de Ordu Ve Siyaset' adlı çalışması bu konudaki zihininizdeki sorulara yanıt verebilecek bir nitelik taşıyor.
konular
On iki bölümdenoluşan 'Türkiye'de Ordu Ve Siyaset' adlı yapıtın ilk beş bölümde yer alan konu başlıklarından kimileri şöyle sıralanıyor: Osmanlı ordusu: Yapısı ve gerileyişi- Osmanlı ordusu ve yönetim, Bozulma ve gerileme. İkinci bölümün başlığı "Reform ve Devrim, 1789-1908". Bu bölümde yer alan yazılar:Reformun doğuşu ve çöküşü, Selim'in Nizam-ı Cedid'i, Yeniden canlanan reform: 1807-1839, Reorganizasyon ve Devrim :1839-1876, Yaşlı ve Genç Türkler 1876-1908.
Üçüncü bölüm "Jön Türkler ve düşmanları, 1908-1918" başlığını taşıyor. Bu bölümde yer alan konuları şöyle sıralayabiliriz: Devrim ve tepki 1908-1909, Mutlakiyete geçiş 1909-1913, Savaş ve Çöküş 1914-1918, Osmanlı Ordusu ve siyaset:özet.
Dördüncü bölüm "Türk Cumhuriyeti ve ordusu, 1918-1945" başlığıyla vriliyor. Dördüncü bölümde yer alan konuları şöyle sıralayabiliriz: Direniş ve devrim, 1918-1924, Atatürk, muhalefet ve ordu, 1919-1924, Komplolar ve temizlikler, 1924-1926, Ordu arka planda, 1926-1938, Cumhurbaşkanı İnönü ve Ordu, 1938-1945.
Beşinci bölümün başlığı "Darbeye giden yol 1945-1960" olarak veriliyor. Bu bölümün konu başlıkları şöyle sıralanıyor: Sessiz devrim 1945-1950, DP yönetimi ve ordu, 1950-1960, Planlar ve başarısızlıklar, 1955-1959,Siyasi kriz ve askeri müdahele, 1959-1960, 27 Mayıs:Sorunlar ve açmazlar.
"Lozan sonrası dönem, Lozan öncesi kadar önemli değişimlere tanık oldu. Bu değişimler arasında göze çarpanlar Atatürk'ün gücünün pekişmesi, Osmanlı İmparatorluğu'yla son siyasi bağların da kesilmesi ve ulusal kültürün laik çizgiye yöneltilmesiydi." (s.101)
bağlantılar
William Hale Osmanlı'dan günümüze ordu-siyaset ilşkisini incelerken önceki yıllarla karşılaştırma yaparak veriyor, yeni durumu. Örneğin 12 Eylül 1980 darbesini anlatırken daha önceki darbeler ve askerin siyaset ne gibi roller aldığı konularına açıklık getiriyor. 1960 ve 1970'li yıllardaki asker siyaset ilişkisini birbiriyle bağlantı kurarak okura sunuyor. William Hale, 12 Eylül 1980 darbesini karşılaştırırken bu dönemin diğerlerinden hangi noktalarda ayrıldığını belirtiyor.
William Hale 'Türkiye'de Ordu Ve Siyaset' adlı yapıtında dünden bugüne ordu-siyaset ilşkisini vermenin yanında dünden bugüne bri tarihi döküm de yapıyor.
Mustafa ASLAN
------------------------------
William Hale, Türkiye'de Ordu Ve Siyaset, I. Basım:Alfa Yayınları, İstanbul, Eylül 2014
